Organi za kontrolu i sertifikaciona tijela

Broj organa za kontrolu i sertifikacionih tijela je porastao paralelno sa konsolidacijom tržišta i povećanjem broja farmi koje su se opredijelile za organsku proizvodnju. Na nivou regiona, organski operateri su priznati od strane ministarstava poljoprivrede u većini zemalja, i shodno tome akreditovani da provode kontrolu i izdaju sertifikate. Radi se o brojnim lokalnim tj. domaćim operaterima, kao i o stranim organima koji su definisali svoje aktivnosti na međunarodnom nivou. Samo u Albaniji i na Kosovu, gdje se zakonodavni okviri još nisu konsolidovali ili u potpunosti proveli, akreditacija nije dopuštena od strane lokalnih ministarstava, već putem međunarodnih institucija i organa.

Kada je u pitanju Albanija, zahvaljujući saradnji sa švajcarskim organom za kontrolu Bio-inspecta, kao i podršci SECO (Swiss State Secretariat for Economic Affairs – Švajcarski državni sekretarijat za ekonomske poslove) i SDC (Swiss Agency for Development Cooperation – Švajcarska agencija za razvoj saradnje), Albinspekt je sertifikovan po standardu EN 45011 (navedeni standard definiše opšte uslove za organe koji se bave sistemima za sertifikaciju proizvoda) od strane njemačkog akreditacionog tijela DAkkS GmbH (Deutsche Akkreditierungsstelle GmbH) i od strane albanske Direkcije za akreditaciju. Albinspekt je također aktivan i na Kosovu, gdje je pružio podršku organu Bio-inspecta u sertifikaciji prvih proizvođača.

U Bosni i Hercegovini je aktivna Organska Kontola akreditovana od strane IOAS-a (International Organic Accreditation Service – Međunarodna služba za organsku akreditaciju) za standarde IFOAM koji su u skladu sa sistemom IAC (IFOAM Accreditation Criteria – IFOAMovi akreditacijski kriteriji) i ISO 65 (glavni rekviziti za organe koji se bave sertifikacijom proizvoda). Međunarodna vrijednost sertifikacije je garantovana i zahvaljujući saradnji sa organizacijom KRAV, vodećom švedskom oganizacijom koja se bavi sertifikacijom u organskoj poljoprivredi. Veza sa Švedskom postoji i zahvaljući projektu BiHOP (Development of Organic Agriculture in Bosnia and Herzegovina – Razvoj organske poljoprivrede u Bosni i Hercegovini) u kojem su između 2001. i 2005. zahvaljujući finansiranju od strane Swedish International Development Cooperation Agency – SIDA (Švedska agencija za međunarodni razvoj), učestvovali i Economic Cooperation Network – ECON (Ekonomska kooperacijska mreža), Grolink, Bosnian Environmental Technologies Association – BETA (Bosanska asocijacija za tehnologije zaštite životne sredine), i Centro per l’Educazione e la Formazione in Agricoltura – CEFA (Centar za edukaciju i specijalizaciju u poljoprivredi), LIR i Poljoprivredni instituti iz Banja Luke, Mostara i Sarajeva.

Tabela 14. Organizmi za sertifikaciju i kontolu priznati 2010

Izvor: obrada autora

Na nivou regiona, osim organa priznatih od ministarstva poljoprivrede vlastitih zemalja, postoje i ostali operateri koji su aktivni u konkretnim projektima na domaćem ili na međunarodnom tržištu. Ovi operateri su priznati od stane Evropske unije na osnovu člana 11 (6) regulative EEC 2092/91 na listi organa koji posluju u Trećim zemljama ili su autorizovani da vrše kontrolu uvoznika iz Trećih zemalja.

Takav je slučaj sa organom Bio-inspecta koji posluje u Albaniji, Hrvatskoj i Kosovu. Kako je predhodno navedeno, u slučaju Albanije i Kosova, Bio-inspecta sarađuje sa Albinspekt, prvim sertifikacionim tijelom u Albaniji koji je ovašten za izdavanje sertifikata važećih na tržištu Europske unije.

Osim Bio-inspecta, među najaktivnijim organima ističu se ICEA ( priznata za Albaniju i Hrvatsku), KRAV

(Bosna i Hercegovina i Srbija), IMO (Albanija, Bosna i Hercegovina, Hrvatska, Makedonija, Srbija), Ceres GmbH ( Albanija, Makedonija, Srbija).

Tabela 15. Autorizovani organi kontole angažovani na Zapadnom Balkanu po članu 11 (6) regulative EEC 2092/91

Izvor: OFIS